Asertywna odmowa | Zasady asertywnej odmowy | Co to jest asertywność

Posted 29 lipca 2018

Asertywna odmowa i wytyczanie granic

Jak odmawiać?

Najczęstszym powodem, dla którego ludzie robią coś, na co nie mają ochoty, są kłopoty z odmawianiem i wytyczaniem granic.

Nie lubimy odmawiać, bo nie chcemy narazić się na gniew, utracić sympatii, a także dlatego, że słowo
„NIE” kojarzone jest z niepokojem i poczuciem winy. Nie wiemy jak odmawiać

Jeśli nie mówisz „nie”, kiedy chcesz to zrobić, to znaczy, że uznajesz cudze potrzeby za ważniejsze
od swoich własnych. Trudno Ci wytyczać granice.

Asertywność – wytyczanie granic

Granice pozwalają odróżnić siebie od innych, nie są murem przed innymi, lecz informacją, gdzie kończy
się własne terytorium. Świadomość własnych granic zakłada branie odpowiedzialności za nie i za swoje działanie (np. odmawianie czy proszenie o coś bez poczucia upokorzenia). W dobrze pojętych granicach swego terytorium mieszczą się własne potrzeby, świadomość swej inności i praca nad wydobyciem tej inności, a także konsekwencja i wytrwałość, czyli wypracowany w toku życia charakter.

Asertywność – wytyczanie granic w pracy

Świadomość własnych praw w miejscu pracy (znajomość prawa pracy, regulamin, zakres obowiązków, znajomość nieformalnych zasad i norm w miejscu pracy)
Czas pracy (limit pracy „po godzinach”)
Osobisty plan zadań i hierarchia zadań
Umiejętność komunikowania obiektywnych trudności przełożonym (branie na siebie obowiązków adekwatnych do możliwości i zakresu obowiązków itp.)

Asertywność – obrona swoich granic

W sytuacjach trudnych, stresowych, gdzie jest się zmuszonym do obrony swego stanowiska, swoich poglądów czy wartości, pomocne są:

Dystans fizyczny (opuszczenie miejsca akcji)
Dystans czasowy (odroczenie reakcji)
Dystans emocjonalny
Konsekwencja w działaniu
Ewentualna weryfikacja swoich potrzeb i przekonań
Ewentualna weryfikacja swoich sądów i opinii

Dlaczego mówienie „nie” często sprawia trudność?

Mogę kogoś zranić lub sprawić, że poczuje się odrzucony
Nie możesz brać odpowiedzialności za to, co czuje ktoś inny.
Jeśli wiesz, że jakaś osoba z pewnością poczuje się odrzucona,
to możesz powiedzieć: „Nie chciałbym cię urazić i nie myśl, że cię nie lubię, ale…” i następnie przedstaw swoje stanowisko. Bierzesz pod uwagę czyjeś uczucia, ale nie odpowiedzialność za nie
Mogą przestać mnie lubić
Jeśli tak, to zastanów się, czy w istocie chcesz mieć takich przyjaciół, którzy nie szanują twojego prawa do mówienia „nie”
Nigdy więcej mnie o nic nie poproszą
Ważne jest, aby odróżnić odrzucenie osoby od odrzucenia jej prośby
W ogóle nie zauważą, że mówię „nie”
Nie możesz być tego pewien, dopóki się nie przekonasz, nawet
jeśli wydaje się to prawdopodobne. Przynajmniej będziesz miał poczucie, że zrobiłeś krok w kierunku asertywności
Poczuję się winny – oni odpowiedzieliby mi „tak”
Każdy odpowiada za swoje działania. Gdy zaczniesz ćwiczyć asertywne zachowanie, poczucie winy będzie się zmniejszało
Poczuję się winny – oni odpowiedzieliby mi „tak”
Każdy odpowiada za swoje działania. Gdy zaczniesz ćwiczyć asertywne zachowanie, poczucie winy będzie się zmniejszało
Nie mogę powiedzieć „nie”, ponieważ mi ich żal (nie poradzą sobie, nikt inny im nie pomoże)
Zastanów się, czy mówiąc „tak” nie znajdziesz się w przymusowej sytuacji, co sprawi, że będziesz zły sam na siebie lub na drugą osobę. Istotne jest, czy mówisz „tak” z wyboru, czy z poczucia obowiązku.

Jak odmawiać?

Asertywna odmowa to stwierdzenie czytelne, bezpośrednie, uczciwe i stanowcze.

Asertywna odmowa – schemat

Słowo „nie”:

„Nie,

Jasna informacja o tym, jak zamierzasz postąpić:

nie pójdę dziś z tobą do kina.

Wyjaśnienie motywów, dzięki czemu rozmówca może lepiej zrozumieć nasze postępowanie (ewentualnie):

Zaplanowałam dzisiejsze popołudnie w inny sposób,

Komentarz podtrzymujący relację (ewentualnie):

ale z przyjemnością wybiorę się z tobą do kina w przyszłym tygodniu”.

Asertywne odmawianie – schemat

Jak mówić nie

Nie tłumacz się i nie usprawiedliwiaj. Podanie przyczyny jest czym innym niż przesadne przepraszanie.
Pamiętaj, że masz prawo powiedzieć „nie”.
Kiedy powiedziałeś już „nie”, nie sprawiaj wrażenia, jakbyś czekał, żeby cię przekonano, byś zmienił zdanie. Daj do zrozumienia, że sprawa jest zamknięta – na przykład zmieniając temat rozmowy, odchodząc, wracając do przerwanego zajęcia.
Pamiętaj, że powiedziałeś „nie” w odpowiedzi na konkretną prośbę; nie odrzucaj osoby, która
się z nią zwróciła.
Jeśli nie wiesz, co odpowiedzieć, albo jesteś zajęty czymś innym i nie masz czasu zastanowić
się, możesz zawsze odpowiedzieć: „Dam ci znać później”, aby zyskać trochę czasu i pomyśleć.
Bierz odpowiedzialność za mówienie „nie” – nie miej za złe komuś, że cię o coś poprosił.
Odwołuj się do siebie – do swoich osobistych preferencji i postanowień.
Używaj słów: „wolę”, „chcę”, „wybieram”, „jest dla mnie ważne”, „nie zgadzam się”, „przyzwalam”, „decyduję”, „mam zamiar”, „postanawiam”.

Asertywność – typowe błędy

Niedostateczna forma odmowy

Jest próbą „łagodzenia” poczucia dyskomfortu, który odczuwa osoba odmawiająca. Rozmówca może czuć się zachęcony do namawiania.

Na przykład: „Chyba nie dam rady przyjść na zebranie”.

Szukanie przebaczenia poprzez usprawiedliwienia, tłumaczenie się, przepraszanie

W tej sytuacji czujemy się winni, kiedy odmawiamy. Nie dajemy sobie prawa do takiej decyzji.

Na przykład: „Naprawdę nie mogę, uwierz mi, chciałabym, ale, wybacz….+…(lista uzasadnień).”

Pretensje

Pretensja to wykazanie, że to inni nie są w porządku, skoro zgłaszają prośbę, której trzeba odmówić.

Na przykład: „To nie jest w porządku zawiadamiać kogoś tak w ostatniej chwili. To się przecież zdarza
nie pierwszy raz. Wszyscy w naszym zespole mają weekendy wolne, tylko mnie się zawsze obarcza dodatkowymi obowiązkami. Nie wolno tak ludzi wykorzystywać.”

Zrzucenie z siebie odpowiedzialności poprzez nadmierne argumentowanie

Odmawiający nie wybiera, ale „jest zmuszony”, „musi”, „nie może” itd. Stara się przekonać rozmówcę,
że ma podstawy do odmowy. Przedstawianie argumentów stanowi zachętę dla partnera do rozpatrywania zasadności argumentów i podjęcia decyzji „za rozmówcę”.

Na przykład: „Możesz to zrobić później”. „Zadzwonię do twojego męża i poproszę go, aby cię puścił”. „Naprawdę nie mogę, uwierz mi, chciałabym, ale, wybacz….+…( lista uzasadnień)”.

Uprzedzanie o zmianie zachowania

Są sytuacje, kiedy przez dłuższy czas robisz coś, na co nie masz ochoty i chcesz wreszcie odmówić. Zamiast oczekiwać na okazję, uprzedzić partnera o postanowionej zmianie zachowania, wybierz czas, miejsce i zaplanuj dokładnie, co chcesz powiedzieć.

Na przykład: „Chciałam cię uprzedzić, że postanowiłam w soboty i niedziele nie podejmować żadnych pozadomowych zadań i w związku z tym nie będę uczestniczyć w zebraniach, o ile będą organizowane
w tych dniach”.

Zasady asertywnego odmawiania to spokojne, rzeczowe przedstawianie swoich poglądów, akcentując,
że prezentuje się swoje przekonania przy całym szacunku dla cudzych poglądów i postaw. Pomocne mogą
w tym być tzw. zdania proasertywne:

Taka jest moja opinia.
Tak to odczuwam.
Rozumiem, że tak to widzisz, ale ja myślę o tym inaczej.
Ja tak o sobie nie myślę.
Ja też tak o sobie myślę, mam taką samą opinię.

Masz problem z asertywną odmową? Nie wiesz jak mówić nie.
Przyjedź koniecznie na kurs asertywności. Poznaj narzędzia i dobre praktyki, weź udział w ćwiczeniach na asertywność, naucz się stosować techniki asertywności.