Uprawnienia pracownika związane z rodzicielstwem w 2019 roku
W połowie kwietnia 2019 r. Parlament Europejski uchwalił Dyrektywę w sprawie równowagi między życiem zawodowym, a prywatnym rodziców i opiekunów oraz uchylającej dyrektywę Rady 2010/18/UE (2017/0085 (COD)).
Wdrożenie przepisów Dyrektywy spowoduje konieczność zmiany niektórych kodeksowych regulacji w szczególności dotyczących uprawnień związanych z rodzicielstwem.
Uprawnienia rodzicielskie – zmiany w Kodeksie Pracy w 2019 roku?
Dyrektywa statuuje prawo do co najmniej 10-dniowego urlopu ojcowskiego, nieuzależnionego od wcześniejszego okresu zatrudnienia u danego pracodawcy ani ogólnego stażu pracy. Prawo do urlopu ojcowskiego ma być przyznawane niezależnie od stanu cywilnego lub rodzinnego pracownika, określonego w prawie krajowym. Wymóg ten zasadniczo spełniają już aktualnie obowiązujące polskie przepisy. Przewidują one prawo do przedmiotowego urlopu w wymiarze 14 dni i to bez względu na zakładowy czy ogólny staż pracy, każdemu pracownikowi – ojcu wychowującemu dziecko (zob. art. 1823 KP).
Nowe regulacje prawne w Kodeksie Pracy w 2019 roku
Nowością w relacji do obecnego stanu prawnego będzie natomiast wprowadzenie prawa do corocznego, co najmniej 5-dniowego urlopu opiekuńczego, który będzie mógł zostać wykorzystany przez pracownika na opiekę nad chorym członkiem rodziny (krewnym). Dyrektywa uznaje za członka rodziny: syna, córkę, matkę, ojca, małżonka (małżonkę) lub partnera (partnerkę) w związku partnerskim, gdy prawo krajowe uznaje takie związki partnerskie. Na podstawie krajowych przepisów, prawo to będzie mogło zostać uzależnione od odpowiedniego potwierdzenia stanu zdrowia krewnego pracownika.
Kolejne zmiany związane z urlopami rodzicielskimi?
Istotna zmiana czeka kodeksową regulację dotyczącą urlopu rodzicielskiego. Dyrektywa obliguje Państwa Członkowskie UE do zapewnienia każdemu pracownikowi – rodzicowi/opiekunowi prawa do urlopu rodzicielskiego w wymiarze co najmniej 4 miesięcy. Urlop ten będzie do wykorzystania przed osiągnięciem przez dziecko określonego wieku, maksymalnie do 8-go roku życia. Przy czym, 2 miesiące tego urlopu nie będą mogły zostać przeniesione na drugiego z rodziców/opiekunów.
Obecnie obowiązujące przepisy KP nie przewidują obligatoryjnego podział urlopu rodzicielskiego pomiędzy uprawnionych rodziców/opiekunów. Ci ostatni mogą, ale nie muszą go dzielić pomiędzy siebie. Pełny wymiar omawianego urlopu może zostać wykorzystany przez jednego z nich, jeżeli tylko tak postanowią. Tymczasem, konsekwencją wdrożenia przepisów Dyrektywy będzie przypisanie urlopu rodzicielskiego w niezbywalnym wymiarze 2 miesięcy do każdego z nich. Pozostała część urlopu rodzicielskiego ma ulec podziałowi pomiędzy rodziców/opiekunów. Niewykorzystana część urlopu rodzicielskiego przypisana jednemu z nich – przepadnie.
Zmiany prawa pracy – elastyczne formy organizacji pracy
Kolejnym nowym rozwiązaniem jest regulacja przewidująca wprowadzenie przepisów umożliwiających wystąpienie z wnioskiem przez uprawionego pracownika o stosowanie elastycznych form organizacji pracy.
Co ustawodawca rozumie pod tym pojęciem?
Jest to zmniejszenie wymiaru etatu, praca zdalna, elastyczne harmonogramy czasu pracy w celu sprawowania opieki nad dziećmi do określonego wieku (maksymalnie 8 lat) lub opieki nad niesamodzielnymi lub poważnie chorymi krewnymi. Decyzja w przedmiocie przyjęcia lub odrzucenia tego typu wniosku należeć będzie do pracodawcy, który na etapie jego rozpatrywania powinien uwzględnić zarówno własne potrzeby, jak i potrzeby pracownika.
Przepisy wdrażające Dyrektywę mogą uzależnić przyznanie prawa do występowania z wnioskiem o elastyczną organizację pracy od wcześniejszego okresu pracy lub stażu pracy, który jednak nie powinien być dłuższy niż 6 miesięcy. W przypadku kolejnych umów o pracę na czas określony zawartych z tym samym pracodawcą, w celu obliczenia wspomnianego okresu pracy lub stażu pracy uwzględnia się sumę tych umów.
Dyrektywa oczekuje na publikację w Dzienniku Urzędowym UE i wejdzie w życie dwudziestego dnia po dokonaniu publikacji. Państwa Członkowskie UE mają obowiązek wdrożenia jej przepisów w ciągu trzech lat od dnia jej wejścia w życie.
Więcej informacji na temat zmian w prawie pracy i nowych obowiązków pracodawców otrzymasz podczas szkoleń dla działów kadr.
Autor artykułu: dr Piotr Wąż
Uznany ekspert i autor licznych artykułów i komentarzy do Prawa Pracy. Wieloletni prawnik Państwowej Inspekcji Pracy i członek Komisji Prawnej Głównego Inspektora Pracy.
Wykładowca OSiI Effect, autor popularnego cyklu szkoleń i wielu innych propozycji szkoleń z Prawa Pracy i BHP:
Kontrowersje i trudne przypadki z zakresu bhp i prawa pracy
Tutaj znajdziesz inne ciekawe artykuły:
Dyskryminacja i mobbing w miejscu pracy
Akta osobowe
Monitoring w pracy
