Inteligencja emocjonalna w praktyce

Inteligencja emocjonalna w praktyce

Inteligencja emocjonalna w praktyce to zdolność i rozpoznawanie przez nas naszych własnych uczuć i uczuć innych, to zdolności motywowania się i kierowania zarówno naszymi uczuciami, jak i osób, z którymi łączy nas jakaś więź.
Inteligencja emocjonalna wpływa znacząco na sukces w pracy.
Kompetencje emocjonalne w porównaniu z wiedzą techniczną i ilorazem inteligencji są one dwa razy ważniejsze. Dotyczy to wszystkich rodzajów stanowisk w różnych organizacjach.

Gdy porównano pod względem kompetencji pracowników wybitnych z przeciętnymi, okazało się, iż ponad 80% ogólnych kompetencji, które różnią obie grupy, to kompetencje emocjonalne.
Badania potwierdziły, iż sukces w znacznie większym stopniu zależy od umiejętności inteligentnego posługiwania się emocjami, czyli inteligencji emocjonalnej (EQ), niż od ilorazu inteligencji. Od emocji zależy nasz sposób odbierania świata, ludzi, wydarzeń oraz to, w jaki sposób na to wszystko reagujemy. Nasze reakcje przekładają się z kolei na efektywność naszych działań.

Z emocjami związane są również liczne wskaźniki kompetencji emocjonalnych, z których najistotniejsze
dla efektywnego menedżera są z pewnością: budowanie relacji z zespołem, wywieranie wpływu, motywowanie, asertywność, odporność na stres, umiejętności negocjacyjne, umiejętność komunikowania się, organizowanie pracy, nastawienie na cel, podejmowanie decyzji, nastawienie na zmiany czy zarządzanie informacjami.

Inteligencja emocjonalna – czy można rozwinąć?

Tak. Inteligencję emocjonalną można rozwijać, mimo że jak każda właściwość człowieka – jest w pewnym stopniu determinowana genetycznie. To, co najważniejsze dla EQ, to nabyte wraz z doświadczeniami umiejętności, które można w sobie kształtować. I choć krytycznym okresem dla zapewnienia pełnego wykorzystania wrodzonego potencjału jest dzieciństwo, to również w wieku dojrzałym można uczyć się i rozwijać wszystkie kompetencje wchodzące w skład inteligencji emocjonalnej.

Najskuteczniejszym sposobem na rozwijanie własnej EQ są interaktywne treningi, warsztaty z wykorzystaniem takich metod, jak: studium przypadku, ćwiczenia rozwijające twórcze myślenie, zespołowe rozwiązywanie zadań, superwizja, gry decyzyjne, dyskusje, „burze mózgów”, techniki NLP, wizualizacje, praca z kamerą i zabawy rozwijające kreatywność.

Inteligencja emocjonalna – kompetencje

Daniel Goleman definiuje następujące kompetencje w ramach EQ:

1. Samoświadomość
2. Samokontrola
3. Świadomość społeczna
4. Zarządzanie relacjami

Pierwsze dwie kompetencje odnoszą się do zarządzania samym sobą i są to tzw. kompetencje osobiste, natomiast pozostałe dwie odnoszą się do kontaktu ze światem i tworzą kompetencje społeczne.

Kompetencje osobiste

umiejętności decydujące o tym, jak radzimy sobie ze sobą

Samoświadomość

dotyczy wiedzy o swoich stanach wewnętrznych, preferencjach i obejmuje:

• świadomość emocjonalną – czyli rozpoznawanie własnych emocji,
• poprawną samoocenę – czyli adekwatny obraz swoich silnych i słabych stron,
• wiarę w siebie – czyli silne poczucie własnej wartości oraz rozwinięta świadomość swoich możliwości
  i umiejętności.

Samokontrola

obejmuje następujące wymiary:

• samokontrola – czyli umiejętność pomieszczenia w sobie negatywnych emocji i impulsów i trzeźwe podejmowanie decyzji o środkach ich wyrazu,
• spolegliwość – czyli utrzymywanie norm uczciwości i prawości,
• sumienność – czyli ponoszenie odpowiedzialności za swoje czyny,
• przystosowalność – czyli elastyczność w dostosowywaniu się do otoczenia,
• innowacyjność – czyli łatwe przyswajanie nowatorskich i nowych informacji, pomysłów i rozwiązań;
• nastawienie na sukces – czyli starania się o jak najlepsze wyniki,
• zaangażowanie – czyli identyfikowanie się z celami grupy lub organizacji i praca w celu ich osiągnięcia,
• inicjatywa i optymizm – czyli gotowość do wykorzystania pojawiających się okazji i wytrwałe dążenie do celu mimo pojawiających się trudności.

Kompetencje społeczne

umiejętności decydujące o tym, jak radzimy sobie z innymi

Świadomość społeczna

obejmuje empatię, rozpoznawanie uczuć, potrzeb i stanów emocjonalnych innych ludzi; rozumienie innych, czyli poprawne rozpoznawanie ich emocji, motywów działania i pobudek; nastawienie usługowe, czyli trafne rozpoznawanie potrzeb i nastrojów klientów; wspieranie różnorodności, czyli osiąganie celów umiejętnie korzystając z silnych stron różnych ludzkich osobowości; świadomość polityczna, czyli rozpoznawanie stosunków i gry interesów panujących w grupie i między grupami.

Kompetencje społeczne

odnoszą się do skutecznego wywierania wpływu na ludzi i kształtowania
ich zachowań.

Kompetencje społeczne

obejmują:

• wpływanie na innych – czyli umiejętne przekonywanie,
• porozumienie – czyli umiejętne słuchanie w celu skutecznej komunikacji,
• łagodzenie konfliktów – czyli mediowanie sporów i skuteczne łagodzenie napięć,
• przewodzenie – czyli kierowanie grupami i jednostkami,
• katalizowanie zmian – czyli inicjowanie zmian i kierowanie nimi,
• tworzenie więzi – czyli umiejętne nawiązywanie i pielęgnowanie relacji z ludźmi,
• doskonalenie innych – czyli dostrzeganie u innych potrzeby rozwoju i wspieranie ich w tym procesie,
• współpraca – czyli umiejętna kooperacja z innymi w celu osiągnięcia wspólnego celu,
• umiejętności zespołowe – czyli umiejętne organizowanie współpracy w grupie.

Samoświadomość

Samoświadomość emocjonalna – rozpoznawanie swoich emocji i ich działania, posługiwanie się intuicją przy podejmowaniu decyzji
Trafna samoocena – znajomość swoich mocnych i słabych stron
Pewność siebie – głębokie poczucie własnej wartości i swoich możliwości

Samokontrola

Samokontrola emocjonalna – panowanie nad destrukcyjnymi emocjami i impulsami
Otwartość – uczciwość, prawość, wiarygodność
Elastyczność – swobodne dostosowywanie się do zmieniającej się sytuacji lub pojawiających się przeszkód
Nastawienie na sukces – dążenie do osiągania coraz lepszych rezultatów, odpowiadających wewnętrznym standardom doskonałości
Inicjatywa – gotowość do działania i wykorzystywania pojawiających się możliwości
Optymizm – dostrzeganie pozytywnej strony sytuacji

Świadomość społeczna

Empatia – wyczuwanie emocji innych, rozumienie ich punktu widzenia, aktywne zainteresowanie ich problemami
Świadomość organizacyjna – rozpoznawanie bieżących tendencji, siatki decyzyjnej i polityki na poziomie organizacji
Uczynność – rozpoznawanie i realizowanie potrzeb podwładnego, partnera czy klienta

Zarządzanie relacjami

Inspirowanie – kierowanie i motywowanie poprzez mobilizującą wizję
Wywieranie wpływu – stosowanie różnych technik perswazyjnych
Rozwój innych – wspieranie zdolności innych ludzi poprzez sygnały zwrotne i wskazówki do działania
Inicjowanie zmian – inicjowanie zmian, zarządzanie nimi i sterowanie w nowym kierunku
Zarządzanie konfliktem – zażegnywanie sporów
Praca zespołowa – współpraca i budowanie zespołów

Empatia – kluczowa kompetencja inteligencji emocjonalnej

Empatia to zdolność mentalnego postawienia się w sytuacji drugiej osoby, współodczuwania w rodzaju „boli mnie, że boli coś Ciebie, cieszy mnie, że cieszy coś Ciebie”. Empatia jest podstawą przyjacielskiego stosunku do ludzi, jest postawą napędzającą pozytywną pętlę konstruktywnych relacji.

Ludzie okazujący empatię łatwiej nawiązują pozytywne relacje towarzyskie i biznesowe, częściej otrzymują wsparcie od innych, są darzeni zaufaniem, są lubiani, co w sumie powoduje, że przeżywają mniej stresów, dzięki czemu są zdrowsi i wiodą bardziej satysfakcjonujące życie.

Zasady empatii

Aby postawa empatyczna mogła być konstruktywna, trzeba:

• zaakceptować stan drugiej osoby jako rzeczywisty, nawet, jeśli w naszej ocenie jest nieracjonalny,
• zrozumieć przyczyny określonego stanu emocjonalnego drugiej osoby:
  – poznać bodźce wywołujące dany stan (warunki sytuacyjne)
  – poznać aktywne przekonania osoby przeżywającej dany stan
• wczuć się w sytuację danej osoby zachowując własną perspektywę postrzegania (zachowując własne przekonania odnośnie do danej sytuacji),
• zrelacjonować nasz odbiór sytuacji pokazujący możliwości innej interpretacji, a co za tym idzie, innych reakcji emocjonalnych na daną sytuację.

Czy empatii można się nauczyć?

Tak. Empatia, jak i przyjacielski stosunek do ludzi to cechy w dużej mierze wyuczone, również umiejętność
ich okazywania jest umiejętnością nabytą.

Jak pobudzić w sobie empatię, jak ją podtrzymywać i wzmacniać?

1. Podchodzić do ludzi z nastawieniem:

• wyszukiwania w nich dobrych stron, jak np.:
  – pozytywne aspekty ich postawy,
  – pozytywne cechy charakteru,
• wyszukiwania zasobów będących w ich posiadaniu ocenianych przez nas jako atrakcyjne, jak np.:
  – wiedza,
  – doświadczenie,umiejętności,
  – kontakty,
  – przekonania,
• wyszukiwania wzorców zachowań wartych naśladowania.

2. Oceniać ludzkie reakcje uwzględniając ich aktualny stan, na który nie mieliśmy wpływu.

Ktoś może reagować na naszą próbę nawiązania kontaktu w sposób ostry nie ze względu na nas,
ale na to, co działo się wcześniej lub ze względu na jakieś dolegliwości. Nie przypisywać sobie tego,
w czym nie braliśmy udziału.

3. Uwzględniać własne aktualne nastawienie w ocenie reakcji innych.

Postrzegamy świat i dokonujemy jego oceny, w tym ludzkich zachowań, przez filtry własnych emocji, stanów fizjologicznych, aktualnie rozbudzonych przekonań i aktywnych strategii myślowych, co powoduje, że możemy odczytać zachowania innych niezgodnie z ich intencją.

Tutaj znajdziesz powiązane tematycznie artykuły:
Feedback
Asertywność w pracy
Asertywna komunikacja