Przedawnienie roszczeń pracowniczych – wątpliwości interpretacyjne
Zgodnie z dotychczasowym brzmieniem art. 292 KP: „Roszczenia przedawnionego nie można dochodzić, chyba że ten, przeciwko komu roszczenie przysługuje, zrzeka się korzystania z przedawnienia; zrzeczenie dokonane przed upływem przedawnienia jest nieważne”.
Taki sposób sformułowania przepisu nie pozwalał jednoznacznie rozstrzygnąć zagadnienia:
czy fakt upływu okresu przedawnienia może być uwzględniony z urzędu przez sąd rozstrzygający daną sprawę, czy też wymaga podniesienia odpowiedniego zarzutu przez uczestnika postępowania.
Jak przedawnienie roszczeń reguluje Kodeks Cywilny?
Ta sama kwestia na potrzeby prawa cywilnego została uregulowana w art. 117 § 2 KC w sposób niebudzący wątpliwości. Zgodnie z tym przepisem: „Po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia. Jednakże zrzeczenie się zarzutu przedawnienia przed upływem terminu jest nieważne”.
A zatem na gruncie stosunków cywilnoprawnych, upływ okresu przedawnienia może zostać uwzględniony przez sąd wyłącznie na zarzut zobowiązanej do świadczenia strony postępowania.
Jak przedawnienie roszczeń pracowniczych regulował dotychczasowy Kodeks Pracy?
Tymczasem w sferze prawa pracy, pod rządami art. 292 KP w brzmieniu przywołanym na wstępie, kwestia ta była przedmiotem sporów.
Wykładnia językowa prowadziła do wniosku, że upływ przedawnienia sąd pracy powinien uwzględniać z urzędu, na co mógłby wskazywać zwrot: „roszczenia przedawnionego nie można dochodzić”.
Natomiast przeciwnicy tego poglądu powoływali się na wykładnię celowościową i historyczną, wskazując m.in. iż z dniem 2.06.1996 r. uchylono § 2 komentowanego przepisu, który nakazywał organowi powołanemu do rozstrzygania sporów uwzględnia upływu przedawnienia z urzędu.
Jednym z celów tej zmiany była potrzeba dostosowania art. 292 KP do regulacji zawartej w art. 117 § 2 KC.
W takim kierunku podążyło również orzecznictwo (por. m.in. Uchwała SN z 6.03.1998 r., III ZP 50/97, Legalis Nr 32258; uchwała SN z 10.05.2000 r., III ZP 13/00, Legalis Nr 46737; wyrok SN z 2.08.2000 r., I PKN 746/99, Legalis Nr 52091).
Jak przedawnienie roszczenia reguluje Kodeks Pracy od 7 września 2019 roku?
Problemy związane z interpretacją art. 292 KP rozwiązują przepisy ustawy z dnia 16.05.2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2019 r., poz. 1043), które wchodzą w życie z dniem 7 września br. Na ich podstawie brzmienie analizowanego przepisu zostanie zmodyfikowane w sposób nawiązujący do regulacji zawartej w art. 117 § 2 KC.
Sprawdź również inne nasze szkolenia dla specjalistów HR i działu kadr
Autor artykułu: dr Piotr Wąż
Uznany Ekspert i autor licznych artykułów i komentarzy do Prawa Pracy. Wieloletni prawnik Państwowej Inspekcji Pracy i członek Komisji Prawnej Głównego Inspektora Pracy.
Wykładowca OSiI Effect, autor popularnego cyklu szkoleń i wielu innych propozycji szkoleń z Prawa Pracy i BHP:
Delegowanie pracowników do pracy za granicę
Kontrowersje i trudne przypadki z zakresu bhp i prawa pracy
60 kazusów prawa pracy dla menedżerów
Tutaj znajdziesz inne ciekawe artykuły:
Dyskryminacja i mobbing w miejscu pracy
Ustawa o związkach zawodowych
Przechowywanie akt osobowych
